توضیحات

دشت اردبیل با وسعت حدود 85 هزار هکتار، سرزمین حاصل‌خیز و بالقوه‌ای است که در شمال ایران واقع شده و جزء اراضی حاصل از رسوبات رودخانه‌ای حوزه‌ی آبریز دریای خزر به شمار می‌رود. با توجه به برداشت‌های بی‌رویه‌ی آب از چاه‌های کشاورزی و تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر که منجر به تغییر پراکنش بارندگی، تغییر دبی رودخانه‌ها و آب‌دهی چاه‌ها گردیده، آب‌های زیر‌زمینی دشت اردبیل به طور چشمگیری افت نموده است. لذا اکثر اراضی دشت اردبیل با تنش آبی شدیدی روبرو بوده و هر ساله بر وسعت اراضی مواجه با بحران کمبود آب افزوده می‌شود.
هر گونه کم‌آبیاری در زراعت سیب‌زمینی باعث کاهش عملکرد غده کل و قابل فروش می‌گردد (باغانی، 1388). در استان اردبیل، مقدار آب مصرفی زراعت سیب‌زمینی به شیوه‌ی آبیاری سطحی و در طول دوره‌ی رشد و نمو، براساس عواملی از قبیل شرایط آب و هوایى منطقه، فصل کاشت و نوع خاک، متغیر می‌باشد. براساس گزارش مدیر کل آب منطقه‌ای اردبیل، به دلیل برداشت منفی سالانه 15 میلیون مترمکعب آب از سفره‌های زیرزمینی دشت اردبیل، کمبود و کاهش تدریجی منابع آب با کیفیت، از مهمترین عوامل محدود کننده تولیدات کشاورزی در منطقه و کشور به شمار می‌رود. از این رو استفاده‌ی بهینه از منابع آب و افزایش کارایی مصرف آب، از ضروریات بخش کشاورزی محسوب شده و توسعه‌ی روش آبیاری مدرن برای کنترل و مهار این وضعیت بحرانی امری ضروری می‌باشد.
به کارگیری روش‌ آبیاری قطره‌ای (تیپ) می‌تواند نقش مهمی در کنترل مقدار آب مصرفی و همچنین جلوگیری از تخریب و فرسایش خاک زراعی داشته باشد.
یکی از مشکلات توسعه‌ی روش آبیاری قطره‌ای (تیپ) در مزارع سیب‌زمینی، مصرف زیاد نوارهای تیپ در واحد سطح و در نتیجه، افزایش هزینه‌ها می‌باشد (صدرقاین و همکاران، 1389). روش اجرای نوارها بــر عملکرد غده، کارایی مصرف آب و یکنواختــی غده‌ها تاثیر دارد (صباح و غفاری‌نژاد، 1387).
نتایجی از قبیل بیشترین افزایش عملکرد غده کل و قابل فروش، تولید غده‌های مناسب بذری با اندازه‌ی 55-35 میلی‌متر و نیز کارایی مصرف آب آبیاری، در روش آرایش کاشت به صورت "یک نوار تیپ برای دو ردیف کاشت به فاصله 35 سانتی‌متر"بدست آمده است. در صورت استفاده از آرایش کاشت مذکور، هر گونه عملیات ماشینی از مرحله‌ی کاشت تا برداشت امکان‌پذیر می‌باشد (باغانی، 1388).
مقدار غده‌های بذری تولید شده در روش آرایش کاشت یک نوار تیپ برای دو ردیف کاشت به فاصله 35 سانتی‌متر، در مقایسه با روش آرایش کاشت یک نوار تیپ برای یک ردیف کاشت به فاصله 75 سانتی‌متر، به میزان 26 درصد و همچنین نسبت به روش آرایش کاشت یک نوار تیپ برای دو ردیف کاشت به فاصله 45 سانتی‌متر، به میزان 9 درصد بیشتر گزارش شده است (باغانی، 1388).
در ضمن افزایش عملکرد غده‌های بذری و کارایی مصرف آب در روش آرایش کاشت یک نوار تیپ برای دو ردیف کاشت به فاصله 35 سانتی‌متر نیز توسط باغانی و همکاران (1386) گزارش شده است. روش آرایش کاشت به صورت دو ردیف کاشت با فاصله 35 سانتی‌متر (روی پشته) و یک نوار تیپ بین آنها، قابل توصیه برای مناطق سرد و معتدل می‌باشد (صدرقاین و همکاران، 1389).
طرح پایلوت 500 هکتاری با هدف افزایش متوسط عملکرد تولید محصول سیب‌زمینی و با مشارکت تعداد 145 نفر از کشاورزان در روستای مرنی از توابع شهرستان نمین در سال 1394 اجرا گردید. به منظور افزایش راندمان آبیاری مزارع تحت پوشش طرح، مقدار 17 هکتار از اراضی پایلوت، با دستگاه دو ردیفه کشت و به شیوه‌ی قطره‌ای (تیپ) آبیاری گردید.