توضیحات
افزایش روزافزون جمعیت کره زمین و به تبع آن افزایش جمعیت در کشورمان مسئله تهیه مواد غذایی به خصوص با منشاء حیوانی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، به گونه‌ای که نیاز بیشتر به تولید مواد غذایی از یک طرف و استفاده از منابع غذایی کم‌هزینه، سالم و با ارزش نسبی مطلوب در امر تغذیه حیوانات از طرف دیگر، بسیار مورد توجه قرار بوده است. پرورش جوجه‌های گوشتی یکی از منابع اصلی تامین پروتئین حیوانی در کشور محسوب می‌گردد. در این صنعت60 الی 70 درصد هزینه‌های پرورش مربوط به تغذیه می‌باشد، که در این میان منابع پروتئینی درصد بیشتری از این هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهند. بنابراین ارزیابی ممتد منابع جدید و گوناگون مواد پروتئینی که هم از نظر رقابت با چرخه غذایی انسان مشکل‌ساز نبوده و هم ارزش غذایی مناسبی جهت تامین نیازهای رشد جوجه داشته باشند، ضروری می‌نماید. منابع پروتئین حیوانی در مقایسه با منابع پروتئین گیاهی دارای ترکیبات اسید آمینه‌ای متعادلی بوده و برتری خاصی از لحاظ تامین کلسیم، فسفر و ویتامین B12 و همچنین اسیدهای آمینه محدود کننده در جیره‌های طیور بویژه متیونین و لایزین دارند. لیکن تامین پروتئین حیوانی موردنیاز در صنعت طیور از منابع اصلی آن از قبیل پودر ماهی هزینۀ بالایی دارد، لذا توجه به سمت استفاده از محصولات فرعی از قبیل پودر بقایای کشتارگاه طیورکه قیمت کمتری نسبت به منابع اصلی دارند، معطوف می‌گردد. از سوی دیگر در بسیاری از کشورها و همچنین کشورمان ایرن صنایع طیور گسترش یافته و یا در حال گسترش است و مقادیر زیادی ضایعات از فرآوری محصولات اصلی تولید می‌گردد، به طوری‌که متوسط آلایش غیرقابل مصرف طیور در حین کشتار 8 تا23 درصد برآورد شده که معمولا در کشتارگاه‌های غیرصنعتی دور ریخته می‌شود و همین موضوع می‌تواند تهدیدکننده وضیعت زیست محیطی کشورها باشد. همچنین پیشرفت‌های چشم‌گیر تکنولوژی عمل‌آوری ضایعات حیوانی موجب گردیده تا مقدار زیادی از ضایعات و پس‌مانده‌های لاشه، قابل استفاده بوده و به عنوان فرآورده‌های با ارزشی در جیره‌های طیور بکار روند. پودر بقایای کشتارگاهی طیور یکی از محصولات جانبی حاصل از کشتارگاه‌های طیور بوده و از فرآوری بخش‌های غیرقابل مصرف لاشه‌های طیور همچون سر، پاها، امعا و احشا به استثنای پرها حاصل می‌گردد. این فرآورده دارای 55 تا 74 درصد پروتئین خام، 12 تا 20 درصد چربی خام و 18 تا 23 درصد خاکستر می‌باشد(4). با توجه به این که کیفیت این فرآورده تحت تاثیر روش فرآوری، زمان ذخیره‌سازی مواد خام پیش از فرآوری، نوع مواد خام و نسبت ترکیب این مواد با هم‌دیگر قرار می‌گیرد لذا برای استفاده مطلوب از این ضایعات، لازم است که این موا د به طور مرتب مورد ارزیابی قرار گیرند تا از ترکیبات شیمیایی، میزان و قابلیت دسترسی مواد مغذی آن برای استفاده بهینه در تغذیه طیور مطلع شویم.
همچنین مطالعات نشان داده که پودر بقایای کشتارگاه طیور با توجه به محتوای پروتئینی بالا و در عین حال قیمت مناسب این فرآورده در مقایسه با سایر اقلام پروتئینی، از جنبه‌های تغذیه‌ای، اقتصادی و کاهش آلودگی زیست محیطی و بهداشتی کاملا مورد توجه بوده و می‌تواند با جایگزین شدن به جای سایر منابع پروتئینی جیره، موجب کاهش هزینه‌های تغذیه‌ای و اقتصادی شدن تولید گردد. با توجه به این که در استان اردبیل 3 کشتارگاه صنعتی طیور وجود داشته و هر ساله مقادیر زیادی پودر بقایای کشتارگاهی در این واحدها تولید می‌گردد. لذا این نشریه ترویجی با هدف ترویج و آشنا‌سازی مرغداران استان با کاربرد پودر بقایای کشتارگاهی به عنوان یک منبع پروتئینی ارزان قیمت در تغذیه جوجه‌های گوشتی ارائه می‌گردد.